Klarnet Nedir? Tarihçesi

Klarnet ya da bilinen diğer adı ile Gırnata, sert ve dayanıklı ağaçlardan genellikle de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir çalgı türüdür. Klarnet ağızlık (bek), fıçı (barel), üst gövde, alt gövde ve kalak (pavillon) olarak beş parçanın birleşiminden oluşmaktadır.
Gövdesi silindir biiminde olan klarnetin kalak bölümü obuanın kalağına oranla daha geniştir. Dikkatli bir şekilde yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üzerine takılmaktadır. Çalan kişinin nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlamaktadır. Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağıda olmak üzere az bir eğim ile yere doğru tutulur.
Flüt ve obuada olduğu gibi, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma bulunmaktadır. 1840’lı yıllarda “Boehm sistemi” flüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuarı öğretim üyesi ve klarnetçi Kolse, bu sistemin klarnete de uygun olduğunu görerek Boehm sistemini klarnete uygulamıştır.

Klarnetin Tarihçesi

19. Yüzyılda Şalümo adı ile orkestralarda icra edilen bu nefesli saz klarnetin atası olarak bilinmektedir. Fransızcadan gelen bu isim nefesli sazların genel adıdır. Aynı yüzyılda Denner adlı çalgı yapım ustası Şalümo’yu geliştirerek bugünkü sisteme doğru ilk adımı atmıştır.
18. Yüzyılda keşfedilen enstrümanın orkestraya dahil edilmesi 1750 yılında olmuştur. 1800’lü yıllarda klarnetin oda orkestralarında yaygınlaşmasında Mozart’ın rolünün büyük olduğu söylenmektedir. 1812 yılında Paris Konservatuarında öğretim üyesi olan Ivan Müler klarnete farklı mekanikler eklemiştir.
Müller’in 13 tuşlu hale getirmiş olduğu enstrüman Denner’in sistemine göre daha karmaşıktır. 1840 yılında ses sitemleri için metal tuş mekanizması flüt ve obuada olduğu gibi klarnette de kullanılmıştır. 1900-1925 yılları arasında ise klarnet artık radyo ve stüdyo kayıtlarında önemli bir yer tutmaya başlamıştır
Klarnet Türleri
Çok kalabalık bir ailesi olan klarnete benzer birçok türden oluşmaktadır.
  •  Yazılan notaların küçük ince sesini duyuran Mi bemol küçük klarnet
  •  Yazılan notanın aynısını duyuran Re küçük klarnet,Do klarnet
  • Yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyuran Si bemol klarnet
  • Yazılan notanın küçük üçlü kalın sesini duyuran La klarnet
  • Yazılan notanın beşli kalın sesini duyuran Fa basset horn
  • Yazılan notanın büyük altılı kalın sesini duyuran Mibemolalto klarnet
  • Yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyuran Si bemol basklarnet
  • Yazılı notanın 1 oktav ve küçük üçlü kalın sesini duyuran La basklarnet
  • Yazılı sesin 2 oktav ve büyük ikili kalın sesini duyuran Si bemol kontrabasklarnettir.

Yukarıda belirttiğimiz çalgıların tümünün çalınışı aynıdır. Bir tanesini iyi çalmayı öğrenen, çok kısa bir alışma evresinden sonra, herhangi bir diğerini çalabilir. Sadece dört tanesi sürekli orkestrada kullanılır.
  •  Mi bemol küçük klarnet
  • Si bemol klarnet
  • La klarnet
  • Si bemol basklarnet

Bu dört çalgının dördü birden her yapıtta kullanılmaz. Besteciler genellikle iki Si bemol klarnet kullanırlar. Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara bir de bas klarnet eklenmektedir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Arp Müzik Aleti Özellikleri – Tarihçesi

Resim
Arp, rezonatörün, tellerin oluşturduğu düzenleme yaklaşık ya da tam dik olduğu telli çalgıdır. Her teli ayrı bir nota vermektedir. Kısadan uzuna doğru sıralanan tellerin boyu, perdelerin tizden pese doğru sıralanışına denk düşmektedir. Rezonatör genellikle ağaçtan ya da deridendir. Yay ya da kemerli arplarda, sap gövdeden çıkarak gövde ile bir kavis oluşturmaktadır. Köşeli arplarda gövde ve sap arasında bir açı olacak biçimde oturtulur ve tellerin gerilimine destek sağlayan bir sütun veya ön dike ile birbirine bağlanır. Ön dikmesi olmayan arplarda teller daha az gerildiğinden, bunların sesi çerçeveli arplardan daha düşük perdelidir. Çift yönlü işleyen modern pedallı arplarda, eski arpların temel yapısı ve sesi, tam bir kromatik dizi sağlamaya yarayan karmaşık bir mekanizma ile bütünleştirilmiştir. Arp Tarihçesi Eski Yunan ve Roma’da ender görünmekle birlikte ilkçağın Akdeniz ve Ortadoğu uygarlıklarında yaygın biçimde kullanılmıştır. Mısır ve Mezopotamya’da İ.Ö. y.3000’den k
Devamı

Çok Sesli Türk Müziği

Resim
Atatürk’ün önderliğinde müzik çalışma ve gösterilerinde çağdaş müzik ile Türk Halk müziğinin esas alındığı ve uluslararası müzik teknik ve araçlarının kullanıldığı Batı müziğine yöneliş hareketi başlamıştır. Çok sesli müziğin kuramına ilişkin kitaplar yayınlanmış, Türk Halk müziği ve kaynakları konusunda araştırmalar yapılmıştır. Gerek yurtdışına gönderilen öğrenciler, gerekse yurt dışından getirilen uzmanlar ile temel kurumların oluşturulmasına başlanmıştır. 1939 yılında Ankara Devlet Konservatuarının kurulması ile halk müziğini Batının çok sesli düzeni içinde işleme çalışmaları da ağrılık kazanmıştır. Cumhuriyet’in ilk besteci kuşağını oluşturan Cemal Reşit Rey, Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Ferit Alnar, Necil Kazım Akses gibi sanatçılar, Batının değişik konservatuarlarında yetişmiş, farklı müzik akımlarının etkisinde kalmış olmalarına rağmen Türkiye’de çoksesli müziğin yerleşmesi ve ulusal bir okul kurulması için çalışmışlardır. Nitekim ilk kuşak besteci öğretmen
Devamı

Def Nedir? Tarihçesi

Resim
Def ya da tef, yuvarlak tahta bir kasnağın bir veya iki yanına deriden bir örtü geçirilerek yapılan ve parmak vuruşları ile çalınan vurmalı bir müzik aletidir. Türk musikisinde sıklıkla kullanılan tef özellikle tasavvuf müziğinin vazgeçilmezleri arasında yer almaktadır. Diğer bir ismi Def olan tefin vurmalı çalgılar ailesinden olduğunu hemen hemen hepimiz bilmekteyiz. Vurmalı çalgılar ailesinde yer lan tefin kenarlarında ziller olan biçimde üretilenleri de vardır. çok daha canlı ve eğlenceli müzikler üretmek için bu tarz bir tef kullanılmaktadır. İlk olarak Araplar tarafından kullanıldığı söylenen  tefin Avrupa ülkelerindeki ismi basque ya da tambour olarak bilinmektedir. Tefin parmak uçları ile çalınması ise çok farklı notalar alınması demektir. Def ya da tef yapılırken 20-40 santim arası değişen büyüklükte kasnaklar kullanılmaktadır. Bu ölçüler değişirse tefin ismi daire olarak değişir. Kasnağın etrafına gerilen deriden çıkan ses çok güzeldir. Ancak en kaliteli sesi oğlak de
Devamı